MS ve BAŞAĞRISI
MS ve BAŞAĞRISI
(KTÜ Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr.Mehmet Özmenoğlu ile yapılan söyleşi- 9.2.2015 -)
1-MS hastalarında başağrısı sıklığı nedir?
MS ve başağrısı arasındaki ilişki hala anlaşılamamıştır.Bazı hastalarda MS başlangıcı öncesi başağrısı yakınması varken bazı hastalarda da MS tanısı sonrası başağrısı yakınması görülmektedir.MS’in ilk semptomu olarak ortaya çıkma sıklığı değişken olup %1.6-26 arasında değişmektedir.MS hastalarında yaşam boyu boyu başağrısı görülme sıklığı % 4-64 olarak değişik çalışmalarda değişken verileri içermektedir.
2- Başağrısı kadın,erkek arasında farklılık göstermektemidir?
Kadınlarda daha sık görülmektedir.
3- Daha çok hangi başağrıları MS’li hastalarda görülür?
Migren, gerilim tipi başağrıları daha sık görülür. Daha nadir olarak küme başağrıları görülür.Yüzde şimşekvari ağrı ile başlayan ve Trigeminal Nevralji olarak adlandırılan yüz ağrısı, genç hastalarda MS tanısı için ilk bulgu olabilir. Migren daha çok tekrarlayıcı MS atağı geçiren hastalarda, gerilim türü başağrısı da daha çok ilerleyici form MS hastalarında sıktır.
4-Migren ile ilgili neler söylenebilir?
Migren ve MS ilişkisi ilk kez 1952 yılında yayınlandı. Daha önceden migreni olan kadın hastalarda MS gelişmesi, migreni olmayanlara göre %39 daha yüksektir. MS te migren görülme sıklığı %26, MS tanısı sonrası %29 olarak belirtilmektedir. Normal popülasyonda migren sıklığı %16-21 arasındadır. MS li hastalarda çekilen beyin MRI da beyin sapı,orta beyin lekeleri (plaklar)varsa bu hastalarda 4 kat daha fazla migren görülmektedir.MS ve Migren arasındaki ilşki hala açık değil.
5- KTÜ Tıp Fakültesi Nöroloji MS Polikliniğinde başağrısı sıklığı çalışmasındaki bulgulardan bahsedermisiniz?
Ocak - Nisan 2014 tarihleri arasında Karadeniz Teknik Üniversitesi, MS polikliniğinde takip edilen 101 ardışık MS hastasının, kesitsel örneklemeyle, başağrısı yakınmalarının klinik ve demografik özelliklerinin (migren ve gerilim tipi baş ağrısı vs ) değerlendirilmesi amaçlanmıştı.Çalışma halen devam etmektedir. Bu verileri İstanbul’da yapılan uluslar arası bir toplantıda sunduk.
Çalışmada kadın hasta sayısı erkek hastaların 2 katıydı.Yaş ortalaması 37 olarak bulundu.Hastaların %58 i Trabzon bölgesinden gelmekteydi.Migren tanısı %18, gerilim türü başağrısı %74 ve diğer başağrısı türleri %8 oranında görüldü.
- İlginç olan başağrısı tanılı hastaların basit ağrı kesicilere yanıtları düşüktü. Baş ağrısı için bitkisel ilaç kullanan 11 hastanın (E=6, K=5) 3'ü yarar görürken (%22), 8'i yarar görmemiştir (%78). Bitkisel ilaç olarak zencefil, nane yağı,zerdeçal,buğday suyu,capari vs kullanmışlardır. Basit analjezikler ve bitkisel ilaç kullanımının, MS başağrısında yeterince etkili olmadığını gördük.
6- İnterferon kullanan hastalarda başağrısı ile ilgili veriler varmıdır?
İnterferon kullanan hastalarda başlangıç yanetkisi olarak başağrısı tetiklenebilir. Daha önceden başağrısı olan hastaların yarısında, başağrısı olmayan hastalarında yarıdan fazlasında başağrısı ortaya çıkabilir.Yapılan çalışmalarda uzun süreli interferon kullanan hastalarda genel olarak başağrısı görülmesi %2-48 oranında ortaya çıkmaktadır.Hastayı yakın takip,her hastanın farklı cevap yanıtını dikkatle değerlendirmek gerekiyor.
7- Diğer MS tedavilerinde de başağrısı ortaya çıkabilir mi?
MS-tedavisi alan hastaların yaklaşık %15.3 ünde başağrısı ortaya çıkmaktadır.
Fingolimod tedavisi başlanacak migren tanılı hastalara koruyucu migren tedavisi başlanması öneriliyor, % 5 hastada migren, %25 hastada başağrısı görülebiliyor.
Natalizumab’ın damardan uygulanımından 2 saat sonrası başağrısı ve migrenin tetiklenebildiğine dair yayınlar var.
8- Diğer ağrı türleride görülebilir mi?
Ağrı MS hastalarının %29-86 sında bir semptom olarak ortaya çıkar.Bu başağrısı dışında vücut ağrısı,eklem ağrısı,tedaviye iyi yanıt vermeyen uzun süreli geçmeyen ağrılar ve bunun yanında uyuşma,karıncalaşma,yanma,donma,kaşıntı gibi değişken özelliklerde de olabilir.Bu tür ağrılı durumların tedavisi farklıdır,ağrı kesicilere de cavapları yoktur. MS ve ağrı arasındaki olası ilişki hipotezi için klinik çalışmalara gereksinim vardır.MS ve ağrı ilişkisi hala araştırılması gereken bir konu olarak duruyor.
